Verzet

04 - 02 - 2020

In mei 2020 is het dus 75 jaar geleden dat we bevrijd werden. Vanaf september 2019 is er in bijna alle media aandacht aan besteed. Terecht, want vrijheid is een groot goed. Soms vinden we dit vanzelfsprekend en worden we weer met de neus op de feiten gedrukt als we beelden zien van mensen die dit niet hebben. Vrijheid en verzet is als water en vuur: niet zonder elkaar en niet met elkaar

 

Wat misschien niet zo bekend is, dat er volop gevoetbald werd tijdens de bezetting, want dat bood nog enige afleiding voor de problemen zoals honger, Jodenvervolging, verzet en, je gelooft of niet,

de stadions zaten voller dan ooit. Het dieptepunt was: In september 1941 mochten de joden geen sportvelden meer betreden en zij mochten ook geen lid meer zijn van voetbalverenigingen. Het Zwolse PEC en het Gorinchemse Unitas weigerde dit en men zegde massaal het lidmaatschap op van KNVB, want ook NSB-ers moesten lid worden van Unitas en zo verzette ze zich tegen de Duitsers en NSB-ers.

Het bizarre eigenlijk is dat het voetballeven doorging. In februari 1941 was er een strafzaak, omdat een speler “boerenlul” zou hebben geroepen, maar het was niet bekend tegen wie het geroepen werd: de scheidsrechter, grensrechter of speler en met Pinksteren 1944 was er stormloop op de kaarten, ca 30.000, voor het Nederlands kampioenschap.

Het werd er ook niet leuker op, want er waren bijna geen voetbalattributen, er kwamen steeds meer razzia’s en het luchtalarm ging ook regelmatig af. De KNVB moest de bekende scheidsrechter Leo Horn op Duits bevel van de ledenlijst halen, omdat hij joods was. Hij heeft dat altijd de bond kwalijk genomen.

Iets dichterbij in de tijd: Minder bekend, maar toch een punt dat niet onvermeld mag blijven: oud-scheidsrechter Frans Derks gaf zijn niet-onder-stoelen of banken gestoken mening over de doodstraf in Spanje in 1975, die “niet met de wurgpaal maar met een executiepeloton” zou worden gedaan. Was humaner(?) “Waar zijn wij dan toch mee bezig” was de achtergrond van zijn kritiek. De bobo’s van FIFA kwam dit ter ore en zij vonden dat dat niet gezegd mocht/kon worden, want sport en politiek…. Waar hebben we dat meer gehoord.

Het heeft hem waarschijnlijk het WK 1978 gekost want hij werd voor een jaar geschorst voor internationale wedstrijden. Overigens zou de klikspaan een andere scheidsrechter zijn geweest. Nu was dat niet zijn enige daad van verzet, want ook hij en bobo’s: het was niet een juiste combinatie.

Er is overigens één overeenkomst tussen beide heren Horn en Derks, al waren ze zeker niet on ”speaking terms”: zij gingen toen al zeer modieus gekleed.

Heden ten dage is er ook verzet in de voetballerij, zij het meestal in de media: VAR, buitenspel, strafbaar hands en het verkeerde gedoe langs de lijn, discriminatie etc., maar wij moeten ons gelukkig prijzen dat we het over onbelangrijke zaken kunnen hebben, zoals een speler die zijn schoen is vergeten of een arbiter die de kaarten thuis had gelaten (is mij ook eens overkomen), in de belangrijkste bijzaak van het leven: de voetbalsport.

Vooral zo houden, in vrijheid.

De historische gegevens zijn ontleend uit:

  • Historisch nieuwsblad 3/2001
  • Frans ”in geest van de wedstrijd”, verschenen 27 maart 2019

Ben Wirken