Het gif in het voetbal

02 - 03 - 2025

Vroeger, toen ik mijn eerste schreden zette op het voetbalveld, hoorde ik zeer regelmatig van de trainer dat we het voetbalspel met gif in onze donder moesten spelen. Ik weet nog steeds niet of het een Utrechtse uitdrukking was maar ik vond het toen een zeer vreemde uitspraak. Hij bedoelde daar natuurlijk mee dat we alles op alles moesten zetten om de wedstrijd te winnen. Zonder gif in ons spel was dat volgens hem niet mogelijk.

Vele jaren later lees ik deze uitspraak terug op de social media maar dan in een andere context. Ik beschrijf hier een voetbalwedstrijd welke gespeeld wordt op zaterdag 8 februari 2025 op een veld in het Noord-Brabantse Veldhoven. Hoofdrolspelers in deze zeer slechte film zijn de spelers van het vierde team van Rood-Wit-Veldhoven, het derde elftal van De Braak uit Helmond en de 70-jarige scheidsrechter die de wedstrijd mocht leiden. Vlak voor het einde van de wedstrijd, die de gehele tijd al grimmig was, vonden een aantal spelers het nodig om verhaal te gaan halen bij de scheidsrechter. Het bleef echter niet alleen bij verhaal halen want de leidsman werd dusdanig mishandeld dat hij buiten bewustzijn in de ambulance naar het ziekenhuis moest worden vervoerd.

De woorden in de titel van deze column zijn woorden die gesproken zijn door onze topscheidsrechter Danny Makkelie.

 "Dit is niet zomaar een incident. Dit is een ziekte die het voetbal al jaren teistert en zich steeds verder verspreidt", schrijft Makkelie over de mishandeling."Hoe vaak hebben we dit al gezien? Hoe vaak wordt er schande van gesproken? En hoe vaak gebeurt het vervolgens opnieuw? We praten over respect, fair play en sportiviteit, maar ondertussen blijven scheidsrechters - mensen die simpelweg hun werk of hobby uitoefenen - slachtoffer van agressie en geweld."

Makkelie zegt dat de KNVB harder dan ooit straft door clubs en daders verantwoordelijk te houden. "Maar wat zien we? Een week later gebeurt het gewoon weer, op een ander veld, bij een andere club. Dit is niet alleen een probleem van sancties. Dit is een diepgeworteld cultuurprobleem."

Hij vraagt zich af wat alle goedbedoelde campagnes over respect en sportiviteit nu hebben opgeleverd. De toparbiter denkt ook dat jonge mensen door dit soort incidenten minder snel scheidsrechter willen worden.

"Dit gaat verder dan een opgefokte speler of een gefrustreerde supporter. Dit zit dieper", schrijft Makkelie. "Dit is een probleem van mentaliteit, van opvoeding, van een cultuur waarin het normaal lijkt om de scheidsrechter als vijand te zien.

Naar mijn idee begint het bij het betaalde voetbal. Er gaat geen weekend en bijna geen wedstrijd voorbij of een trainer of analist heeft wel commentaar op de scheidsrechter of de VAR. Neem nou Robin van Persie de kersverse trainer van Feyenoord. Maar liefst 95 minuten hebben ze de tijd gehad om een doelpunt te scoren tegen NEC. Dat lukte niet en waar valt deze trainer, die overigens nog niets gepresteerd heeft op dit vlak, over: “De scheidsrechter heeft te weinig tijd bijgeteld”. En dat wordt dan weer over genomen door de pers. Bij een andere wedstrijd worden de lijnen in twijfel getrokken die getrokken zijn bij een buitenspelgeval. En laten we het maar niet hebben over het kaartenbeleid en wel of geen handsbal.

Afgelopen zaterdag stapte mijn vader bij mij in de auto en het allereerste wat hij zei was dat FC Utrecht een vrije trap had moeten hebben wegens een handsbal. Waarom grijpt de VAR daar niet op in. Nadat ik het hem uitgelegd had gaf hij aan dat hij het belachelijk vond dat de VAR dat niet mocht. En daarmee heb je gelijk een andere oorzaak van het geweld wat uiteraard niet goed te praten is. De regels zijn dusdanig ingewikkeld geworden dat de gemiddelde voetballiefhebber ze niet meer kent. Daarbij is elke regel ook nog eens ter interpretatie van de scheidsrechter waardoor je verschillende beslissingen krijgt bij een ogenschijnlijk zelfde situatie. En dat wordt dan weer aangegrepen door trainers, analisten en de pers.

En natuurlijk is het soms wel terecht want ook scheidsrechters maken fouten maar zolang er een discussie mogelijk is kan een beslissing beide kanten opvallen.  Op het moment dat mensen denken dat fysiek geweld een oplossing is als iets niet naar hun zin gaat is de grens uiteraard ver overschreden."

Makkelie eist keiharde maatregelen. "Levenslange schorsingen. Directe vervolging. Clubs die hun verantwoordelijkheid nemen. En vooral: een gezamenlijke, keiharde grens die we als voetbalwereld trekken", schrijft de scheidsrechter.

Laten we niet wachten tot de dag dat opnieuw iemand dit niet meer overleeft. Dit is het gif in het voetbal. En we moeten het uitroeien."

Ik kan me volledig vinden in de woorden van Danny Makkelie, maar ik ben bang dat er niets gaat veranderen. Ook na bovenstaand voorval lezen we nog steeds elke week dat er scheidsrechters gemolesteerd zijn. Laten we in ieder geval als scheidsrechters voor onszelf een duidelijke grens stellen (want dat hebben we in eigen hand) en de kans op molestatie minimaliseren door daar geen aanleiding toe te geven.

Ron Collé