O tempora o mores... door Ben Wirken
01 - 03 - 2024
Ca 3000 jaar gelden was dit een uitspraak in het Rome van toen. O tijden o zeden, gebruikt om de slechtheid en corruptie in die tijd te noemen en heden gebruikt om vooral bezwaren van anderen tegen veranderde morele opvattingen te relativeren. We hadden in Rome spelen die het volk vermaakten, nl gladiatoren die elkaar naar het leven stonden of met tijgers vochten. Men vond dat gewoon. Het Romeinse rijk breidde zich uit en de contouren van de huidige staten werden al zichtbaar, maar men ging gewoon door met het afhakken van de elkaars koppen, ter meerdere glorie van de koning of keizer.
Onze 80-jarige oorlog was een opstand tegen de gevestigde orde, later kwam Frankrijk ons ook hun normen en waarde opleggen en uiteindelijk zo’n 80 jaar geleden was er weer vrede, helaas nu niet meer. Elke tijd had zijn tempora en mores, die rond 1900 ook vertaald werden naar het voetbalspel.
Je kunt deze geschiedenisterugblik naadloos plakken over het hedendaagse voetbal. Langzamerhand is het gewoon of normaal geworden elkaars benen af te zagen, met luide keel en met een verontwaardig gezicht tegen de scheidsrechter te zeggen dat hij er niets van kan en een vrouwelijke scheidsrechter, maakte dit nog niet mee, althans ik heb het nog niet gezien want tijdens de Afrika cup floot een Marokkaanse scheidsrechter een wedstrijd tussen 22, een kop groter zijnde dan de S., klerenkasten, maar geen onvertogen woord tegen deze dame. Het kan dus wel, gewoon en normaal doen.
Dat de tempora en mores heden ten dage anders worden vertaald c.q. gebruikt, is menigeen toch een doorn in het oog. Supporters, al dan niet gekleed in een hodie en andere voetbalkijkers menen de mores naar hun eigen normen te gebruiken, met alle gevolgen (vuurwerk, bierglazen en andere zaken die gegooid worden) van dien. Ik kreeg van Wim Kant een Handleiding scheidsrechters 5e druk uit 1947. Daarin staat: ..“werpen van stenen, flessen of andere voorwerpen……staken tijdelijk of….” Goh niets nieuws nu heden ten dage…. O tempora o mores.
We moeten volgens mij gewoon bij onze eigen tempora en mores blijven.
Ben Wirken